k'oblal

sustantivo inalienable

Se usa en: Bachajón, Guaquitepec

De k'oplal.


  1. palabras para algo, asunto, tema de algo (véase k'oplal)

  2. [Bachajón] Ha' yakik ta yalbeyel sk'oblal te mach'a chame. Están platicando de la persona que falleció.

    [Bachajón] Teme ma' sk'an a yik'e, ya yich' cholbeyel sk'oblal te but'il te mulilix teme la sleh yan yihname. Si no quiere casarse con ella, se le explica el asunto de que es pecado si busca otra mujer.

    [Bachajón] Bayuk ban puhkem sk'oblal. Donde quiera han oído hablar de eso.

  3. importancia de algo

  4. [Bachajón] Lek ak'oblal. Eres muy reconocido.

    [Guaquitepec] Sjel ta ma'yuk jk'oblaltik ya'el. Es como si nosotros no fuéramos importantes.

  5. introduce al destinatario de un acto de habla

  6. [Bachajón] ¿Bin xchi ak'oblal yu'un te j'a'tejpatane? ¿Qué te dijeron las autoridades?

    [Bachajón] Yak awa'iy ak'oblal yu'un atat. Ahí vas a escuchar qué te dice tu papá.